Er zijn ondertussen al tal van studies gevoerd naar de kosten van arbeidsongevallen; die kosten worden vaak ingedeeld op basis van een aantal criteria zoals verzekerde/niet-verzekerde kosten, directe/indirecte kosten, externe/interne kosten, zelfs materiële/immateriële kosten ...
Je kan de impact van een arbeidsongeval vergelijken met wat er gebeurt als je een steen in een vijver gooit. Er ontstaan draaikolken die zich uitbreiden in de hele organisatie. Dit kan in sommige gevallen zware gevolgen hebben, die nog lang na het schadegeval blijven aanslepen. Hoe verder de schokgolf uitbreidt en hoe verder ze dus verwijderd is van het de plaats waar de steen in het water is terecht gekomen, hoe minder zichtbaar het verband tussen beiden.
Verborgen en niet-verzekerde kosten
Wanneer er zich een ongeval voordoet, beperken de kosten zich meestal niet enkel tot wat door de verzekering vergoed kan worden. Er zijn ook de niet verzekerde kosten.
Dit gaat om de verborgen kosten zoals ontreddering, beschadigd materiaal, het feit dat het niet mogelijk is om te blijven werken, onbehagen met betrekking tot het ongeval, administratie kosten, overuren… Vaak ziet men deze nevenverschijnselen over het hoofd maar ook dit moet allemaal betaald worden.
De verborgen (indirecte) kosten kan je vergelijken met het stuk van de ijsberg dat onder water zit en dat veel groter is dan het stukje van de ijsberg dat we uiteindelijk zien.
Dominique Jacques, preventieadviseur bij AXA, verduidelijkt: "Het gaat om alles wat immaterieel is: de extra werklast die op de schouders van de collega’s terecht komt, de dienstverlening die in het gedrang komt, werken wie uitgesteld moeten worden of uitbesteed moeten worden aan externen, de ontevredenheid bij de bevolking bij vertragingen in de gemeentelijke dienstverlening of het imagoverlies van een school, bijvoorbeeld. Daarna gaat het erom opnieuw het vertrouwen te winnen …. Het is eigen aan verborgen kosten dat ze automatisch voortvloeien uit een ongeval, wat dan een kettingreactie veroorzaakt "
Hoe ziet het volledige kostenplaatje er dan uit?
Het is moeilijk te zeggen hoeveel een ongeval nu precies kost. Het kostenrooster van Jacques Charbonnier (U kan dit dowloaden onderaan deze tekst in pdf formaat) kan het werk van de preventieadviseur vergemakkelijken wanneer deze een overzicht moet maken van alle uitgaveposten. In deze tabel vinden we de 8 belangrijkste kostenbronnen met hun onderverdelingen terug en de personen die mogelijkerwijs door het ongeval zijn getroffen.
Het is uiteraard niet evident om daar een exact cijfer op te plakken, maar doorgaans gaat men ervan uit dat in de privésector de totale indirecte kosten 2 tot 4 keer hoger liggen dan de directe kosten.
Wat betekent dit in de praktijk? Een concrete case
Ondanks alle voorzorgsmaatregelen gebeurt er toch een ongeval bij de groendienst. De werknemer rijdt een zitmaaier uit de aanhangwagen. Hiervoor moet hij oprijplaten gebruiken. Plots glijdt één van deze oprijplaten weg en de zitmaaier kantelt waarbij de werknemer van de groendienst gewond geraakt. Resultaat: een gebroken been en enkele weken arbeidsongeschikt.
Uiteraard gaat je eerste bezorgdheid naar het slachtoffer. Maar er zijn ook nog andere zaken. Laat ons dit eens stap per stap doorlopen.
Eerst bel je de hulpdiensten en wacht je tot ze ter plaatse zijn: 30 tot 60 minuten. Bij de groendienst zijn er nog vijf collega's van het slachtoffer die het werk herverdelen. Verder moet de plaats waar het ongeval gebeurde, beveiligd en schoongemaakt worden. De activiteit van de dienst wordt hierdoor vertraagd. (2u x 6).
Later volgt er een analyse van het ongeval : een gesprek van 2 uur met het slachtoffer en met zijn collega’s (5 x 1u) . Voor het invullen en herlezen van de ongevalsaangifte door de personeelsdienst tellen we nog eens 1 uur. Reken bovendien 2u voor het onderzoek door de preventieadviseur.
Door het ongeval is er ook materiële schade ontstaan. Schat dat je ongeveer een half uur nodig hebt om deze schade aan te geven, enkele duizenden euro's om ze te herstellen en 1u30 om dit alles te coördineren; dat is toch het minimum.
Daarnaast krijg je naar aanleiding van het ongeval bezoek van het Toezicht op het Welzijn op het Werk. Dit kan ook wel een paar uur in beslag nemen, zonder de eventuele juridische gevolgen te vergeten.
Al deze kosten samen, lopen heel wat hoger dan enkel de directe kosten gelinkt aan het slachtoffer, die door de arbeidsongevallenverzekering betaald worden.
Even rekenen voor wat betreft de verborgen kosten :
- Verantwoordelijke slachtoffer: 326 euro
- 5 collega’s: 272 euro
- Personeelsmedewerker: 68 euro
- Preventieadviseur: 170 euro
- Nieuwe zitmaaier: 2500 euro
- Nieuwe oprijplaten: 70 euro
Maakt een totaal van 3406 euro (absolute minimum)
Conclusie?
Arbeidsongevallen kosten geld, maar de directe kosten wegen dikwijls niet op tegen de indirecte kosten.
Indirecte of verborgen kosten zijn niet gedekt door de arbeidsongevallenverzekering; deze kosten blijven dus rechtstreeks ten laste van het bestuur. De enige manier om die kosten te drukken, is voorkomen dat er zich een ongeval voordoet.
Een bestuur dat er in slaagt haar schadestatistieken omlaag te krijgen, heeft een voordeel bij openbare aanbestedingen voor verzekeringen maar ook een beter imago bij de bevolking.
Met andere woorden : inzetten op preventie is noodzakelijk om kosten ten gevolge van arbeidsongevallen onder controle te krijgen en te houden!
Matrix charbonnier