In België zijn één of meerdere rookmelders of branddetectors in je woning, huurwoning of sociale woning verplicht. De wetgeving in ons land omtrent (het plaatsen van) rookmelders verschilt echter van gewest tot gewest. Hieronder zetten we alles op een rijtje.
Wat zegt de Belgische wetgeving over rookmelders?
De Belgische wetgeving op het vlak van rookmelders is per gewest verschillend.
Maar in de drie gewesten zijn rookmelders sinds 2025 verplicht in alle woningen, of het nu gaat om huurwoningen of woningen die door de eigenaars worden bewoond.
Voor huurwoningen geldt in alle gewesten hetzelfde basisprincipe: de eigenaar is verantwoordelijk voor de aankoop en de installatie van de rookmelders, terwijl de huurder instaat voor het onderhoud ervan (de batterijen vervangen, de rookmelders stofvrij maken, …).
Hieronder volgen enkele voorbeelden van specifieke regels voor elk gewest:
In Vlaanderen zijn rookmelders sinds 2020 in alle woningen verplicht.
- Elke bouwlaag van een zelfstandige woning of kamerwoning moet uitgerust zijn met ten minste één rookmelder.
- Wie als eigenaar een woning zonder rookmelders verhuurt, krijgt geen conformiteitsattest. Een woning te huur zetten zonder de nodige rookmelders is zelfs strafbaar.
- In studentenkoten moet er in de kamer zelf minstens één rookmelder zijn.
In het Brussels Gewest zijn rookmelders sinds 2025 verplicht in alle woningen.
- Elke ruimte op de vluchtroute van de meest afgelegen kamer naar de voordeur van de woning moet uitgerust zijn met een gecertificeerde rookmelder.
- Als de woning meerdere verdiepingen heeft, zorg er dan voor dat er minimaal één rookmelder per verdieping wordt geïnstalleerd.
- Installatie van een rookmelder in elke kamer als de deuren ’s nachts gesloten zijn.
- Vanaf 4 apparaten moeten rookmelders onderling worden verbonden of deel uitmaken van een centraal detectiesysteem.
In Wallonië zijn rookmelders sinds 1 juli 2006 verplicht in alle woningen (FR) (huizen, appartementen, studio's).
Elke individuele of collectieve woning moet worden uitgerust met ten minste:
- Een brandmelder op elke verdieping met ten minste één woonkamer.
- Twee brandmelders op elke verdieping met ten minste één woonkamer met een oppervlakte van meer dan 80 m2.
- Als er meer dan 4 brandmelders aanwezig zijn, moeten die onderling verbonden zijn.
Waar moet je de rookmelder(s) plaatsen?
De keuken is een risicoplaats voor brand. Rookmelders in de keuken (of in de badkamer) kunnen wel sneller vals alarm geven. Voor deze ruimtes is een thermische rookmelder geschikter.
In elke kamer waar brand kan ontstaan, installeer je best een rookmelder. Denk aan de berging met wasmachine en droogkast, de slaapkamer met televisie en elektronische apparaten, ...
Bovendien is het aangewezen om rookmelders te plaatsen in ruimtes waar hete lucht het makkelijkst circuleert en waar de rook zich dus het snelst verspreidt, zoals in de hal en bij een trap.
Hoe installeer je een rookmelder? Enkele tips!
- Installeer de rookmelders aan het plafond op minstens 30 centimeter van de hoek. Zo kan de rookmelder het snelst de rook oppikken.
- Wanneer je de rookmelder op de muur plaatst, installeer hem dan zo hoog mogelijk en minstens 15 centimeter van het plafond verwijderd.
- Plaats de rookmelder op een plek die makkelijk bereikbaar is voor onderhoud.
- Rookmelder(s) geïnstalleerd? Vergeet hem niet aan te zetten!
Hoe werkt een rookmelder?
Een rookmelder (ook wel brandmelder genoemd) is een detector die alarm slaat wanneer hij rookdeeltjes waarneemt die kunnen wijzen op een beginnende brand. Een rookmelder kan een zelfstandig apparaat zijn of verbonden zijn met een brandmeldinstallatie.
Je vindt meer informatie en tips over de installatie en het onderhoud van een rookmelder op de webpagina over rookmelders van de federale overheid.
Een rookmelder kan levens redden
De gevaren van rook
Het is belangrijk om te weten dat het inademen van rook de belangrijkste doodsoorzaak bij branden is. Brandrook bevat namelijk giftige gassen, zoals koolmonoxide, maar ook chemische stoffen en deeltjes. Het inademen van deze giftige rook kan leiden tot ademhalingsproblemen, brandwonden aan de luchtwegen en zelfs bewusteloosheid.
Zo kan iemand die in een gebouw vastzit en door de dichte rook de weg niet kan vinden, worden blootgesteld aan dodelijke rookconcentraties nog voordat het vuur hem bereikt.
Het belang van rookmelders
Bij een brand kan rook zich binnen enkele ogenblikken verspreiden. Daarom zijn rookmelders zo belangrijk. Ze zijn ontworpen om rook en hitte in een vroeg stadium te detecteren, nog voordat er vlammen zichtbaar zijn. Zo kan er snel worden ingegrepen en kan er worden voorkomen dat er brand ontstaat, bijvoorbeeld door een fornuis uit te zetten.
Verhoogd risico als je slaapt
Wist je dat je tijdens het slapen geen geuren kan ruiken? Daardoor loop je het risico dat je niet op tijd wakker wordt als er brand uitbreekt en dat je het bewustzijn verliest voordat je zelfs maar beseft dat er gevaar dreigt.
Een goed geplaatste rookmelder maakt je wakker zodra hij rook detecteert, nog voordat de rook zich door je hele woning kan verspreiden.
Hoe kan je een woningbrand voorkomen?
Jaarlijks zijn er in België om en bij de 10 000 woningbranden. Hoe kan je het risico op een woningbrand verminderen?
Enkele tips:
- schakel een professional in om je verwarmingsketel, elektrische systeem, boiler en het rookkanaal van je schoorsteen te plaatsen en (regelmatig) te controleren
- vermijd brandbare materialen als je gaat bouwen of renoveren
- ventileer je woning voldoende
- leg nooit verlengsnoeren onder het tapijt, dekens of de deur
- reinig regelmatig de filters van je droogkast en dampkap
- droog je kledij in de droogkast of op het droogrek, niet op je verwarming
- rook niet in bed
- laat geen brandende kaarsen onbewaakt achter
- schakel elektrische apparaten volledig uit als je ze niet gebruikt
- houd elektrische apparaten uit de buurt van water
- haal een brandblusser in huis om snel te kunnen reageren
- ook met een blusdeken kan je beginnende brandjes bestrijden
Je kan ook gratis een beroep doen op een expert van de brandweer. Geef je gemeente in op besafe.be en ontdek welke diensten er in jouw gemeente worden aangeboden.
