Als je wil beleggen, heb je waarschijnlijk al wel van beleggingsfondsen of bancaire fondsen gehoord. Maar er bestaat ook een verzekeringsalternatief om in te beleggen: de beleggingsverzekering.
Beleggen in tak 23?
Wat is een beleggingsverzekering?
Wanneer je belegt in een ‘beleggingsverzekering’ sluit je met een verzekeringsmaatschappij een levensverzekeringscontract af. Op die manier beleg je in wat verzekeraars in hun jargon ‘tak 23’ noemen. Samen met andere beleggers investeer je dan in een intern beleggingsfonds. Dit interne beleggingsfonds belegt in verschillende beleggingsinstrumenten. Meestal een combinatie van cash, obligaties, aandelen en zelfs beleggingsfondsen.
Het verschil tussen een beleggingsfonds en een tak 23-verzekering
De kenmerken van een beleggingsfonds:
- Je koopt via je bank deelbewijzen van een instelling voor collectieve belegging (ICB) en bent dus eigenaar van de deelbewijzen die door de bank worden verdeeld.
- De ICB’s beleggen op hun beurt in onderliggende financiële instrumenten zoals aandelen, cash, obligaties, beleggingsfondsen, volgens een welbepaalde beleggingsstrategie.
- Afhankelijk van de rendementen van deze financiële instrumenten zal de waarde van je deelbewijzen stijgen of dalen.
De kenmerken van een tak 23-verzekering:
- Je sluit een levensverzekeringscontract af met een verzekeraar die dat voor jou beheert.
- Het feit dat je verzekeringnemer bent van een levensverzekeringscontract maakt dit product gunstiger qua successierechten en fiscaliteit.
- Een tak 23-verzekering is verbonden aan één of meerdere interne beleggingsfondsen die eigendom zijn van de verzekeraar.
- Deze beleggingsfondsen beleggen volgens hun beleggingstrategie (dynamisch, neutraal of defensief) in aandelen, obligaties, enz.
- Het feit dat er bij een beleggingsverzekering een levensverzekeringscontract is, gaat gepaard met vele voordelen maar beïnvloedt ook de beheerskosten (die meestal hoger zijn dan bij een bancair fonds).
- Arbitragekosten bij overstap van tak 23-fondsen naar andere tak 23-fondsen zijn, in tegenstelling tot bij een bancair product, vaak gratis.
Successie en fiscaliteit bij een beleggingsverzekering
Begunstiging buiten testament om
Het grote verschil tussen een beleggingsverzekering en een bancair fonds zit hem in de partijen betrokken bij het onderschrijven van een verzekeringsproduct. Waar je bij een bancair fonds enkel degene hebt die in dit fonds belegt, sluit je bij een verzekering een contract met de verzekeraar af, waardoor je een ‘verzekeringnemer’, een ‘verzekerde’ en een ‘begunstigde’ hebt:
- De verzekeringnemer onderschrijft de levensverzekering.
- De verzekerde is degene op wiens hoofd de verzekering wordt onderschreven.
- De begunstigde is hij of zij die het opgebouwde kapitaal ontvangt in geval van overlijden van de verzekerde of bij afloop van het contract zonder dat dit in je testament hoeft te staan.
Je kan zowel een ‘begunstigde bij leven’ als een ‘begunstigde bij overlijden’ aanduiden:
- De begunstigde bij leven krijgt het geld wanneer de verzekerde nog leeft wanneer het contract ten einde loopt.
- De begunstigde bij overlijden is de persoon die je opgebouwde kapitaal ontvangt bij overlijden van de verzekerde voor einddatum van het contract.
Meestal is de verzekeringnemer ook de verzekerde, bijvoorbeeld een grootouder die geen partner meer heeft en bij zijn overlijden het geld nalaat aan zijn kleinkind.
TIP:
Stel: je wil dat je kleinkind het geld enkel erft bij je overlijden. Dan duid je jezelf aan als begunstigde bij leven en je (klein)kind als begunstigde bij overlijden.
Mocht je kleinkind in bovenstaand geval voortijdig overlijden, dan blijft het opgebouwde kapitaal in een beleggingsverzekering van jou en kan je een nieuwe begunstigde aanduiden. Bij een bancair beleggingsfonds kan je de effectenrekening op naam van je kleinkind zetten, maar bij overlijden gaat dit dan naar de erfgenamen van je kleinkind (in principe zullen dit de ouders van het kleinkind zijn).
Eén van de grote voordelen van een verzekeringsproduct is dus dat je een begunstigde kan kiezen. Dat is vooral interessant wanneer de persoon die jij wil bevoordelen niet optimaal beschermd wordt door het erfrecht, bijvoorbeeld wanneer je samenwoont in plaats van getrouwd bent.
Indien je een beleggingsverzekering afsluit en je bijvoorbeeld je samenwonende partner als begunstigde aanduidt, dan kan dit buiten het testament zonder dat hiervoor een notaris moet worden aangesproken.
Let wel op! Er is nog zoiets als het ‘reservatair erfdeel’, wat wil zeggen dat je bepaalde erfgenamen zoals je kinderen niet kan onterven en dat er sowieso een deel van je erfenis voor hen is voorbehouden.
Generation skipping
Wanneer je je kleinkinderen een financieel duwtje in de rug wil geven en hen aanduidt als begunstigde bij overlijden, kan je hen zonder testament een bedrag via een beleggingsverzekering overdragen. De successierechten worden versnipperd over meerdere belastingplichtigen (meerdere kleinkinderen in plaats van enkel de kinderen of aan je kleinkinderen en kinderen) zodat elk aandeel aan de laagste successietarieven onderhevig is. Je ‘skipt’ of slaat de generatie van de kinderen over, maar zij doen hier ook hun voordeel mee omdat zij op wat je kleinkinderen rechtstreeks erven niet ook nog eens successierechten moeten betalen.
GOED OM WETEN:
In het Vlaams gewest geldt feitelijk een vrijstelling van successierechten in rechte lijn tussen ouders en (klein)kinderen of tussen partners beperkt tot 12 500 euro per persoon.
Je geld komt sneller vrij bij overlijden
Een ander groot voordeel van de tak 23-verzekering is dat de gelden die je in dit levensverzekeringsproduct investeert bij overlijden sneller vrijkomen dan geld belegd in een bancair fonds. Heb je jouw samenwonende partner aangeduid als begunstigde, dan kan die na je overlijden binnen de maand vrij over het geld in de beleggingsverzekering beschikken (op voorwaarde dat hij de nodige documenten aan de maatschappij bezorgt).
Bij een beleggingsfondsfonds wordt de effectenrekening waarop de deelbewijzen staan door de bank onmiddellijk geblokkeerd tot het nodige onderzoek werd gedaan naar waar je precies recht op hebt, wie de andere begunstigden zijn, of er schulden zijn enzovoort. Zo’n onderzoek kan makkelijk een aantal maanden duren. Zelfs al krijgt je partner een soort van leefgeld, is dit een allesbehalve aangename situatie.
Premietaks versus beurstaks en roerende voorheffing
Op je premies die je stort op je tak 23-verzekering, betaal je 2% premietaks. Bij bepaalde verzekeringsmaatschappijen wordt deze taks tijdelijk terugbetaald als een soort van promotie.
Bij een bancair kapitalisatiefonds betaal je geen premietaks, maar betaal je wel een beurstaks (TOB) of percentage van het transactiebedrag van 1,32% (max. 4 000 euro per transactie). Betaal je beurstaks bij verkoop, dan betaal je deze op het volledige opgebouwde kapitaal, dus niet alleen op je inleg, maar ook op je eventuele meerwaarde. Daarnaast betaal je bij een bancair kapitalisatiefonds vaak ook nog 30% roerende voorheffing of belasting op je opbrengst, waardoor er serieus aan je rendement wordt geknabbeld. Bij een tak 23-verzekering betaal je geen roerende voorheffing en is het fiscale kostenplaatje dus gunstiger dan bij een bancair product.
Instapkosten en beheerskosten van een tak 23-verzekering
De beheerskosten en de instapkosten vervolledigen het kostenplaatje.
De instapkosten zijn vaak erg variabel. De percentages kunnen verschillen van product tot product en verzekeringsmaatschappij tot verzekeringsmaatschappij of bank.
De beheerskosten voor een tak 23-verzekering zijn vaak hoger dan bij een beleggingsfonds omdat je – naast de beheerskosten van het fonds zelf – vaak ook nog de beheerskosten voor een onderliggend fonds hebt.
Die hogere beheerskosten worden wel genuanceerd doordat overdrachten van tak 23-fondsen naar andere tak 23-fondsen bij een beleggingsverzekering dan weer vaak gratis zijn. Bij bancaire fondsen betaal je telkens arbitragekosten en mogelijks zelfs opnieuw instapkosten.