Klimaatcrisis, cyberaanvallen en AI: dit zijn de grootste bedreigingen voor de Belg

Niet alleen klimaatverandering en cyberaanvallen houden de Belg wakker, ook stellen we ons steeds meer vragen over de risico’s die AI-toepassingen met zich meebrengen. Belgische overheden en private bedrijven zijn onvoldoende voorbereid op de risico’s die AI en big data met zich meebrengen. Dat stellen 128 Belgische experten en 1.000 burgers in het 10de wereldwijde AXA Future Risks Report. De gepercipieerde dreiging van AI en big data wint wereldwijd aan terrein door de snelheid waarmee de technologie evolueert. In België voelt de helft van de experten (46%) en van de brede bevolking (53%) zich kwetsbaar voor die ontwikkelingen.

In het Future Risks Report bestudeert AXA jaarlijks de grootste toekomstige risico’s voor ons bestaan op wereldwijd niveau. Daarvoor bevraagt het zo’n 3.500 experten en 20.000 burgers uit 50 verschillende landen. Naar jaarlijkse gewoonte staan klimaatverandering en cyberaanvallen bovenaan de globale lijst van risico’s die de meest dreigende impact met zich meebrengen. En dat zowel volgens de experten als de wereldwijde bevolking. Maar een opmerkelijke nieuwkomer in de top vijf van grootst ingeschatte risico’s volgens experten is het risico van artificiële intelligentie en big data. Hoewel de brede bevolking hier nog iets minder van wakker ligt, schatten experten wereldwijd de dreiging van AI nooit eerder zo hoog in. Van de 25 bevraagde risico’s steeg de inschatting van de AI-risico’s op een jaar tijd van de 14de naar de 4de plaats. Voor de brede bevolking staat die dreiging op plaats 11 wereldwijd.

Belgische experten en bevolking volgen de globale trends. Opvallend is het vertrouwen dat Belgische experten en bevolking hebben over de mate dat overheid en Belgische bedrijven voorbereid zijn op de risico’s van AI en big data. Niet één Belgische expert (in vergelijking met 7% wereldwijd) en slechts 17% van de bevolking (tegenover 29% wereldwijd) gelooft dat overheidsinstellingen voldoende voorbereid zijn op de risico’s van AI en big data. Voor private bedrijven gelooft slechts 13% van de experten (tegenover 16% wereldwijd) en 21% van de bevolking (tegenover 31% wereldwijd) dat ze voldoende opgewassen zijn tegen de risico’s van AI en big data. Voor geen enkel risico ligt het vertrouwen over de mate van voorbereid zijn zo laag. De meerderheid van experten (56%) en bijna zeven op tien van de burgers (69%) vinden dat er een pauze nodig is in de ontwikkeling van nieuwe technologieën.

Naast de stijgende vrees voor artificiële intelligentie en big data blijkt uit de studie dat zowel Belgische experten als de Belgische bevolking de globale trend volgen en nog steeds de grootste dreiging zien in de klimaatverandering. De Belgische bevolking ligt duidelijk nog wakker van de energiecrisis (2e plaats) en het risico op een nieuwe pandemie na de coronaperiode (3e plaats). Mocht België getroffen worden door een energiecrisis, dan gelooft een minderheid (bijna 4 op 10) van de brede bevolking dat publieke en private instellingen voorbereid zijn.

De Belgische bevolking ligt duidelijk nog wakker van de energiecrisis (2e plaats) en het risico op een nieuwe pandemie na de coronaperiode (3e plaats). Mocht België getroffen worden door een energiecrisis, dan gelooft een minderheid (bijna 4 op 10) van de brede bevolking dat publieke en private instellingen voorbereid zijn. Belgische experten zijn net iets meer bezorgd om de geopolitieke instabiliteit (2e plaats) en cybersecurity (3e plaats). De meerderheid van de Belgen (69% versus 73% internationaal) voelt zich kwetsbaar om het slachtoffer te worden van cybersecurity risico’s. 8 op 10 experten denkt dat er een aanzienlijk risico bestaat op een cyberaanval in België. Opmerkelijk is dat ondanks de inschatting van het risico op cyberaanvallen, slechts 4 op 10 experten en burgers (44% versus 55% internationaal) zich bewust zijn van het risico.

Een nieuwe vraag in het onderzoek peilde naar de perceptie van sociale spanningen en bewegingen in de samenleving. De risico’s verbonden aan sociale spanningen en bewegingen staan op de vierde (experten) en vijfde (bevolking) plaats. Belgen maken zich steeds meer zorgen om de risico’s verbonden aan sociale spanningen en bewegingen. Experten (74%) en gewone burgers (73%) geloven dat sociale ongelijkheden steeds meer toenemen, met meer sociale spanningen toenemende fragmentatie in België als gevolg.

In wie hebben we dan het meeste vertrouwen om die dreigingen aan te pakken? Academici en onderzoekers herwinnen daarvoor het vertrouwen van de Belg. In de nasleep van de coronacrisis met de hoge frequentie aan tussenkomsten van onderzoekers en academici was het vertrouwen gedaald. Dit jaar geven zowel experten (84% versus 82% in 2022) als de gewone bevolking (70% versus 66% in 2022) academici en onderzoekers het meeste vertrouwen om de gevolgen van een nieuwe mondiale crisis te beperken.

De AXA Future Risks Survey 2023 werd uitgevoerd door Ipsos in opdracht van AXA. Hierbij werden online vragenlijsten voorgelegd aan twee verschillende groepen: experts en de brede bevolking. Dit jaar werden in totaal 3226 experten uit 50 landen geïnterviewd en zo’n 20.000 respondenten uit de brede bevolking in 15 verschillende landen (Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Australië, België, China, Frankrijk, Duitsland, Hongkong, Italië, Japan, Mexico, Marokko, Nigeria, Spanje en Zwitserland). Voor België gaat het om 128 experten (interviews tussen 10 mei en 16 juni 2022) en een representatieve steekproef van 1000 burgers ouder dan 18 jaar (interviews tussen 10 mei en 14 juni 2022). Het volledige onderzoek is te raadplegen via de AXA-website.