Pesten op school is een zorgwekkende realiteit in België. In dit artikel krijg je een overzicht van de belangrijkste cijfers, de signalen om op te letten, de beschikbare hulpbronnen en concrete initiatieven die zijn opgezet om dit fenomeen aan te pakken.
Pesten op school in België: de kerncijfers
In het kader van de internationale studie HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) Opent in een nieuw tab deed de Universiteit Gent in 2022 een onderzoek bij ongeveer 20 000 Vlaamse leerlingen tussen 11 en 18 jaar. Daaruit kwamen de volgende resultaten naar boven:
- 19,7 % geeft aan de afgelopen maanden slachtoffer te zijn geweest van pesten.
- Bij de jongste leerlingen (11-12 jaar) loopt dit op tot 29 % (bijna 1 op de 3).
- 12,3 % van de jongeren wordt getroffen door cyberpesten.
- 8,3 % zegt regelmatig gepest te worden, met een gelijke verdeling tussen jongens (8,1 %) en meisjes (8,4 %).
De meest getroffen leerlingen? Die uit het beroepsonderwijs (9,1 %), gevolgd door het technisch onderwijs (6,9 %) en het algemeen onderwijs (3,5 %).
Een nationale uitdaging
Volgens de VRT Opent in een nieuw tab is 1 op de 3 kinderen in het Vlaamse lager onderwijs betrokken bij pesten – als slachtoffer, getuige, dader of betrokkene. Ook de RTBF bevestigt dit cijfer Opent in een nieuw tab voor de Federatie Wallonië-Brussel.
Pesten op school is dus allesbehalve marginaal in het Belgisch onderwijs en neemt zelfs toe door de opkomst van cyberpesten. Dat blijkt uit de meer dan 3 000 meldingen Opent in een nieuw tab die de afgelopen twee jaar zijn geregistreerd door de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB).
Wat is pesten op school?
In België zijn de onderwijsinstanties (Federatie Wallonië-Brussel Opent in een nieuw tab en de Vlaamse overheid Opent in een nieuw tab) het eens over drie criteria om een pestsituatie te herkennen:
- De intentie om schade te berokkenen
- Herhaling van de feiten
- Een machtsonevenwicht tussen leerlingen
Pesten kan fysiek zijn (slaan, duwen, bedreigingen), verbaal (schelden, spot, vernedering), sociaal (uitsluiting, roddels, buitensluiten van groepen of activiteiten) of digitaal (cyberpesten via sociale media, haatberichten, verspreiding van beschamende foto’s of video’s).
Het gebeurt vaak buiten het zicht van volwassenen – zowel ouders als leerkrachten – in gangen, in besloten online groepen of in gesprekken tussen leerlingen onderling. Dat maakt het des te moeilijker om het te detecteren.
Welke signalen kunnen wijzen op pesten?
Stemmingswisselingen, dalende schoolresultaten, verlies van eetlust … De signalen zijn talrijk, maar moeilijk direct te koppelen aan pesten, zeker als een kind er niet over praat.
Hier zijn enkele signalen die je alert moeten maken:
- Gedragsveranderingen: isolatie, teruggetrokken gedrag, schoolweigering, prikkelbaarheid, agressie …
- Signalen op school: vaak te laat komen, dalende resultaten, concentratieproblemen …
- Fysieke en psychische klachten: slaapproblemen, eetstoornissen, buik- of hoofdpijn.
- Ernstige symptomen: zelfverwonding, verslavingen, suïcidale gedachten.
Kinderen kunnen zich schamen, bang zijn of niet weten hoe ze erover moeten praten. Blijf dus alert, ook bij subtiele signalen.
Wat kan je doen als je kind gepest wordt?
Je weet het zelf: praten met tieners is niet altijd makkelijk, zeker in een periode waarin ze zich afsluiten. Als je vermoedt dat je kind gepest wordt, probeer dan het gesprek aan te gaan – met zachtheid en zonder oordeel.
Vergeet niet dat je altijd de hulp kan inroepen van leerkrachten, CLB-medewerkers of psychologen.
Nuttige hulpbronnen in België
Word je geconfronteerd met een pestsituatie? Dan zijn er verschillende diensten die je kunnen ondersteunen:
- 1712 Opent in een nieuw tab: voor jongeren, ouders en leerkrachten die nood hebben aan een gesprek.
- Awel Opent in een nieuw tab: voor kinderen en jongeren van 6 tot 25 jaar.
- CLB Opent in een nieuw tab: voor psychologische en educatieve begeleiding binnen de schoolcontext.
Meer weten? Bekijk ons artikel over de preventiemaatregelen tegen pesten op school.
Hoe pakken Nederlandstalige scholen pesten aan?
Zowel in het noorden als het zuiden van het land wordt pesten op school serieus genomen door de onderwijsautoriteiten, die elk een gestructureerd actieplan hebben uitgewerkt.
In Vlaanderen en Brussel wordt momenteel een verplicht antipestplan uitgerold. Elke school moet:
- een duidelijk anti-pestbeleid formuleren
- een toegankelijk meldsysteem opzetten
- leerlingen betrekken bij preventie en de totstandkoming van een positief schoolklimaat
Dit plan wordt gedragen door minister van Onderwijs Zuhal Demir, op aanbeveling van de Vlaamse Scholierenkoepel Opent in een nieuw tab.
Op basis van het kinderrechtenverdrag is pesten op school ook een belangrijk aandachtspunt voor de Vlaamse kinderrechtencommissaris. Op de website van het Kinderrechtencommissariaat Opent in een nieuw tab vind je verschillende tips om pesten op school tegen te gaan.
AXA zet zich in tegen pesten op school met STIP IT
Bij AXA is het onze missie om datgene te beschermen wat voor jou belangrijk is. Dat omvat ook het welzijn van je kinderen. Daarom zetten we ons actief in tegen pesten op school.
Sinds september 2025 werkt AXA samen met STIP IT Opent in een nieuw tab, een Vlaamse campagne van de VRT en Kies Kleur tegen Pesten. Elk jaar mobiliseert deze actie scholen rond een symbolisch gebaar: vier stippen op de hand tekenen om STOP te zeggen tegen pesten.
Door deze campagne te steunen, willen we bijdragen aan een mentaliteitsverandering en concrete oplossingen bieden voor gezinnen.
Word je geconfronteerd met pesten op school? Ontdek inspirerende initiatieven en praktische hulpbronnen in dit artikel.
