Mentale gezondheid en het werk? 3 tips om jezelf te beschermen

Werk kan positief bijdragen aan de mentale gezondheid: kameraadschap, mentorship, uitdaging, groei... Toch kan het ook leiden tot lange overuren, stress en angst. Dit leidt tot een groeiend bewustzijn van het belang van mentale gezondheidssteun voor werknemers. Het onderzoek naar mentale gezondheid van AXA onthult een verontrustend paradox die zich wereldwijd in bedrijven van alle groottes afspeelt. Ontdek de bevindingen van een onderzoek dat onze aannames op losse schroeven zet, evenals onze tips om hiermee om te gaan.

Studie over mentale gezondheid: alarmerende cijfers

De 'AXA Mind Health'-studie, uitgevoerd eind 2023 in 16 verschillende landen onder 16.000 individuen in de leeftijd van 18 tot 75 jaar, onthult een alarmerende mentale gezondheidstoestand:

• voor elke drie personen die openbloeien of het goed doen in het leven, zijn er twee die lijden of worstelen.
• 40% van de mensen met mentale gezondheidsproblemen beheren deze zelf.
• 39% van de 18-24 jarigen ervaart ernstige of zelfs extreem ernstige vormen van angst, stress of depressie.

Wat betreft hun werkomgeving, voelt drie kwart van de ondervraagden één of meer van de volgende elementen:

• een groot gevoel van vermoeidheid en energieverlies (58%)
• slaapproblemen (50%)
• moeilijk controleerbare stress en angst (47%)
• verlies van interesse of plezier in gebruikelijke activiteiten (46%)
• moeite met concentreren of beslissingen nemen (46%)
• verlies van zelfvertrouwen (43%)
• gevoel van waardeloosheid (41%)
• eetlust- of eetproblemen (33%)

Toch is minder dan een kwart van de ondervraagden van mening dat hun mentale gezondheidsproblemen verband houden met werk, wat een opvallend verschil laat zien met de realiteit van hun situatie. Bedrijven moeten daarom een holistische benadering hanteren om het welzijn van werknemers te behandelen, rekening houdend met zowel hun persoonlijke als professionele factoren.

Aan de andere kant voelen de meeste werknemers zich niet echt gesteund op het werk:

• Meer dan de helft van de werknemers aarzelt om hun leidinggevenden om hulp te vragen.
• Van de werknemers in nood durft slechts 34% naar hun manager te stappen.
• In totaal geeft 68% van de werknemers de voorkeur aan het vertrouwen op vrienden en familie voor mentale steun wanneer dat nodig is.
• 3/4 van de werkende bevolking heeft minstens één mentaal gezondheidsprobleem ervaren gerelateerd aan hun werkomgeving.
• Bedrijven zijn zich niet bewust van de werkelijke gevolgen, terwijl 70% van hen een gevoel van onthechting op het werk rapporteert.

3 tips om je mentale gezondheid op het werk te behouden

Voel je ook stress of mentale nood? Onevenwichtige werk-privébalans, gebrek aan betekenis op het werk, overbelasting... 'Lijd niet in stilte, vraag om hulp', adviseert het onderzoek van het Workforce Institute van UKG, specialist in HR-oplossingen¹.

Hier zijn 3 tips om je welzijn op het werk te ondersteunen:

1. Praat erover met je manager: volgens het onderzoek beïnvloedt je manager je mentale toestand. Dus ga met hem praten. Als hij je niet bevraagt, is hij zich misschien niet bewust van het probleem.

2. Treden voordat het onwelzijn zich tot ziekte ontwikkelt: een vroegtijdige vaststelling kan de ontwikkeling van je zorgen en de snelheid waarmee ze worden opgelost, beïnvloeden². Raadpleeg een specialist als je dit nodig acht.
   Wist je dat het mogelijk is om op afstand een specialist (arts, psycholoog, ...) te raadplegen? Ontdek meer informatie over medische teleconsultaties in ons artikel.

3. Balans werk en privé: uit het onderzoek blijkt dat een kwart van de respondenten met mentale gezondheidsproblemen hier niet in slaagt. Geldt dit ook voor je? Hier zijn enkele overwegingen:

   • Heb je je grenzen gesteld? Zoals regelmatige werktijden, zelfs thuis, pauzes gedurende de dag en 's avonds loslaten.
   • Genoeg is genoeg! Leer nee te zeggen en/of te delegeren zonder angst of schaamte.
   • Stel je taken en activiteiten op basis van hun belang voor je.
   • Behoefte aan verlof? 85% van de werknemers in de enquête neemt niet al hun jaarlijkse verlofdagen op. Toch is rusten productief.

De rol van bedrijven in het welzijn van hun werknemers

Ben je een bedrijfsleider? Deze resultaten zouden je moeten alarmeren:

Het AXA-onderzoek naar mentale gezondheid heeft het verband tussen mentale gezondheid en betrokkenheid bij het werk bevestigd. Als gevolg van hun emotioneel welzijn op het werk, vertoont een groot deel van de werkende bevolking een neiging tot onthechting (69%) door minder betrokkenheid (38%), meer op afstand werken om de werkplek te vermijden (35%), ziekteverlof op te nemen (33%) of een sabbatjaar te nemen (30%). Proactieve bescherming van de mentale gezondheid van werknemers kan bijdragen aan het behouden van bestaand talent: het onderzoek toont aan dat de helft van de mensen overweegt ontslag te nemen of van baan te veranderen (52%) vanwege de impact van het werk op hun mentaal welzijn. Bedrijven moeten bijzonder attent en responsief zijn op de behoeften van 18-24 jarigen, aangezien twee derde (67%) van plan is van baan te veranderen of ontslag te nemen vanwege werkgerelateerde mentale gezondheidsproblemen.

Gezien de verscheidenheid aan mentale gezondheidsproblemen en moeilijkheden op de werkplek, moeten bedrijven een scala aan oplossingen in gedachten hebben om aan de behoeften van iedereen te voldoen. Respondenten van de 'AXA Mind Health'-studie hebben een reeks diensten en initiatieven voorgesteld die zij graag door hun werkgevers aangeboden zien.

• 42% van de werknemers wil dat hun bedrijf externe consultatiediensten aanbiedt om mentale gezondheidsproblemen op het werk te ondersteunen
• 36% van de ondervraagden wil deelnemen aan workshops/seminars/webinars over mentale gezondheid om hun kennis en praktijken op het gebied van mentale gezondheid te verbeteren
• 36% van de respondenten zou graag zien dat hun collectieve gezondheidsverzekering wordt uitgebreid met dekking voor mentale gezondheid
• Ten slotte zou 34% van de medewerkers graag training/coaching ontvangen over hoe ze een goede teamleider kunnen zijn.

Je verzekeringen kunnen je ook helpen

Niemand, noch je familie, noch je collega's en managers, willen je in psychologische nood zien. Sta open voor oplossingen. Sommige verzekeringen dekken je kosten.

De ambulante zorgenverzekering vergoedt in bepaalde gevallen psychische zorg en alternatieve therapieën (meestal mits deze zorg gedekt is door de verzekering en voorgeschreven door een arts), en mogelijk ook osteopathie, bijvoorbeeld, als je ellendigheid zich heeft ontwikkeld tot rugpijn.

Kan u niet meer werken? De arbeidsongeschiktheidsverzekering (ook aangeboden in de groepsverzekering) zal tussenkomen. De HR-afdeling zal je vertellen of je recht heeft op dergelijke verzekeringen.

Heb je moeite met slapen 's avonds? Misschien komt dit door stress. Lees ons artikel ‘Je slaapt slecht... Last van stress?’ om de natuurlijke remedies tegen stress van Dr. Declercq te ontdekken."

Bronnen: 
¹ Workforce Institute UKG, Mental Health at work: manager and money, Maart 2023
² RTBF.be, Semaine de la santé mentale : l’importance d’une prise en charge précoce, Oktober 2021